Çocuklarda Ekran Süresi Yönetimi

Günümüz dünyasında teknoloji çocukların hayatında vazgeçilmez bir yer edinmiş durumda. Telefon, tablet ve bilgisayar gibi cihazlar; çocuklar için hem öğrenme hem de eğlence aracı olabilirken, aşırı ve kontrolsüz kullanım pek çok gelişimsel riski de beraberinde getiriyor.

Uzmanlara göre, küçük yaşlardan itibaren yoğun ekran maruziyeti; dikkat eksikliği, dil gelişiminde gecikme, uyku problemleri ve sosyal becerilerde zayıflama gibi sorunlara yol açabiliyor. Bu nedenle çocuklarda ekran süresi yönetimi, ebeveynlerin üzerinde özenle durması gereken bir konu.

ÇocukHayali gibi çocuklara yönelik masallar, bilmeceler, eğitici oyunlar ve interaktif içerikler sunan platformlar sayesinde çocuklar kaliteli vakit geçirebilir. Bu tür etkinlikler; çocukların yaratıcılığını, dil becerilerini, sosyal gelişimini ve hayal dünyalarını destekler.

Ekran Süresinin Çocuklar Üzerindeki Etkileri

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) hazırladığı “0–5 yaş çocuklar için ekran süresi ve fiziksel aktivite” rehberine göre;
0–2 yaş grubunda çocukların ekrana maruz kalmaması, 2–4 yaş grubunda ise ekran süresinin günlük en fazla 1 saat ile sınırlı tutulması ve bu sürenin tercihen daha da azaltılması öneriliyor. (kaynak: WHO)

WHO’nun açıklamasına göre aşırı ekran kullanımı; fiziksel aktiviteyi azaltmakta, uyku düzenini bozmakta ve sağlıklı gelişimi olumsuz etkileyebilmektedir. Özellikle küçük çocuklar için hareketli oyunlar, açık hava etkinlikleri ve ebeveynle birebir iletişim ekranın yerini almalıdır.

American Academy of Pediatrics (AAP) de benzer şekilde; 2 yaş altı çocuklar için ekran süresi önermemekte, 2–5 yaş grubunda ise ebeveyn gözetiminde ve kaliteli içerikle günlük en fazla 1 saatlik sınır tavsiye etmektedir. (kaynak: AAP)

Ebeveynler için Sağlıklı Ekran Süresi Yönetimi Önerileri

Rol Model Olun
Çocuklar ebeveynlerinin teknoloji kullanımını model alır. Aile içinde yemek saatlerinde, oyun zamanlarında ve özellikle yatma saatine yakın zamanlarda ekranların kapalı tutulması, çocukların da benzer alışkanlık geliştirmesine yardımcı olur.

Açık ve Net Kurallar Belirleyin
Günlük ekran kullanım süresi ve hangi içeriklerin izlenebileceği konusunda net sınırlar koymak çocuk için önemlidir. Ekranın hayatın merkezine yerleşmemesi için bu sınırlar tutarlı bir şekilde uygulanmalıdır.

Alternatif Etkinlikler Teşvik Edin
Açık hava oyunları, fiziksel aktiviteler, yaratıcı sanat etkinlikleri gibi ekran dışı alternatifler çocukların gelişimine büyük katkı sağlar. Ebeveynle geçirilen nitelikli zaman da çocukların duygusal ve sosyal gelişimi açısından çok değerlidir.

Kitap Okuma Alışkanlığını Geliştirin
Kitap okuma alışkanlığı, çocuklarda dil gelişimi ve hayal gücünün gelişimi açısından son derece önemlidir. Shopier – Eğitici Çocuk Kitapları üzerinden temin edilebilecek öğretici ve eğlenceli kitaplar, çocukların ekran yerine kitaplara yönelmesine yardımcı olur.

Sağlıklı Dijital Alışkanlıklar Geliştirmek

Aile içinde medya kullanımına yönelik bir plan hazırlanması da faydalıdır. Bu plan, ekran kullanımına izin verilen saatleri, ekran yasaklı zaman dilimlerini (örneğin yemek zamanı, uyku öncesi gibi) ve birlikte izlenecek kaliteli içerikleri belirlemek açısından yol gösterici olabilir.

Ayrıca ebeveyn eşliğinde geçirilen ekran zamanı, çocukların içerikleri daha iyi anlamasını ve bunlar üzerinde konuşma fırsatını da beraberinde getirir. Böylece ekran süresi de daha anlamlı ve öğrenme odaklı hale gelir.

Sonuç

Çocuklarda teknoloji ve ekran süresi yönetimi; yaşa uygun sınırlar koymayı, kaliteli içerik seçimini ve ekran dışı alternatiflerin teşvik edilmesini gerektirir. Kitap okuma alışkanlığının kazandırılması, fiziksel oyunların artırılması ve ebeveyn modelinin güçlendirilmesi, çocukların sağlıklı gelişimine büyük katkı sağlar.

Teknolojiyi tamamen yasaklamak değil; bilinçli ve dengeli bir şekilde kullanmak asıl hedef olmalıdır. Denge, çocukların hem dijital dünyadan hem de gerçek dünyadan en iyi şekilde faydalanmalarını sağlayacaktır.